ჯარისკაცის ცოლი

აფხაზეთის ომის შემდეგ დევნილთა ყველაზე დიდი ნაკადი ზუგდიდმა  მიიღო, მათი ნაწილი გარკვეული დროის შემდეგ საქართველოს სხვადასხვა ქალაქებში დაიფანტა, მაგრამ  დღეს ზუგდიდის დევნილთა კომპაქტურ ცენტრებში უამრავი დევნილი  ცხოვრობს. მათი პრობლემები თითქოს ყველასთვის ნაცნობია, დევნილობის მძიმე  ხვედრით გატანჯული ადამიანები პირველი რასაც ასახელებენ, ყოფითი პრობლემებია, არსებობისთვის აუცილებელი პირობების შექმნა.  თუმცა ასეთ კომპაქტურ ცენტრშიც შეიძლება აღმოაჩინო ადამიანი რომელიც პირდაპირ გეტყვის ჩემი პრობლემა უსიყვარულობააო. ქეთი ერთ– ერთი იმ გოგონათაგანია, რომელმაც მთელი ცხოვრება დევნილს დაუკავშირა.  საკუთარი სოფლის იმ ბაღში სადაც ბავშვობა გაატარა შემდეგ გაურკვეველი დროით გადავიდა საცხოვრებლად. ის დევნილის და თან ჯარისკაცის ცოლია.

ქეთი თავის ამბავს ასე  ყვება:  „საქართველოში ისეთი მდგომარეობა იყო აქ გაჩერება არ მინდოდა, კარგად ვსწავლობდი, მაგრამ თუ გავჩერდებოდი ვიცოდი პერსპექტივა არ მქონდა, დიდი შრომის შედეგად და მეგობრების დახმარებით გერმანიაში წასასვლელად ყველაფერი მოვამზადე, სამ  დღეში უნდა წავსულიყავი, ძალიან მიჭიირდა,  რადგან შეყვარებული ვიყავი და ვიცოდი მის გარეშე გამიჭირდებოდა, რაღაცნაირად შეჩვეული ვიყავი, რომ ხშირად ვერ ვხედავდი რადგან ჯარში მსახურობდა და ვერ ვნახულობდით ერთმანეთს, მაგრამ ხომ იცი მაინც სხვა ქვეყანაში რომ მიდიხარ უფრო ძნელია, ეტყობა ისიც ფიქრობდა რომ თუ გერმანიაში წავიდოდი ყველაფერი დასრულდებოდა  და ისე მოხდა რომ  ჩემთვის საყვარელმა ადამიანმა ფაქტიურად ძალდატანებით წამიყვანა ცოლად. მეორე დღეს განგაში გამოცხადდა და წავიდა,  ჩემი ნახვა ვერც შეძლო ისე წაიყვანეს ერაყში, რამდენიმე მოსაწყენი და მტანჯველი  თვე გადავიტანე, თუმცა რომ ჩამოვიდა არც მერე გამიხარია, ეჭვი არ მეპარება რომ ვუყვარდი და დღესაც ვუყვარვარ , მაგრამ ძალიან აგრესიული იყო, ფაქტიურად სრულიად უცხო ადამიანი შემრჩა  ხელში, მე არაფერი მინდოდა მისი სიყვარულის გარდა, ვიტანდი იმ მძიმე პირობებს რაც ჩასახლებაში დამხვდა, ელემენტარული რამეებიც კი არ გვქონდა, მაგრამ ჩემთვის ყველაზე ძნელი ასატანი მისი აგრესიული და უკონტროლო ქცევა იყო, ზოგჯერ ვნატრობდი კიდეც რომ დიდი ხნით არ გამოეშვათ ჯარიდან, იქ რომ მეგულებოდა უფრო მშვიდად ვიყავი,  ვხედავდი ყოველ  დღე როგორ უხეშდებოდა და უფუჭდებოდა ნერვები, მინდოდა კონტრაქტი გაეწყვიტა, მაგრამ მთელი ოჯახი მის ხელფასზე ვიყავით  დამოკიდებული და ისე მოხდა რომ დღესაც ჯარშია, უკვე ორჯერ იყო ავღანეთში.  მთელმა ახალგაზრდობამ, ქორწინების საუკეთესო წლებმა მის მოლოდინში და მუდმივ შიშში  გაიარა,  ვერც კი ვაცნობიერებდი რომ ქმარი მყავდა და მარტოხელა დედად ვგრძნობდი  თავს.  ახლა შედარებით გამოსწორდა თუ მე შევეჩიე ამ ყველაფერს ვერ გეტყვი,  როცა მის სამხედრო ფორმას ვრეცხავ მინდა რომ გადავყარო, სამუდამოდ მოვიშორო ჩემი ცხოვრებიდან, მის სანადირო თოფსაც კი ვერ ვიტან, მაგრამ თვითონაც მეცოდება, არ არის მის ბუნებაში ის რისი კეთებაც უწევს და ამიტომაც ეს მის ნერვულ სისტემას მძიმედ ატყვია, ახლა უკვე თვითონაც ამბობს რომ თავი უნდა დაანებოს, იცით ამხელა კაცი რაზე ოცნებობს? უნდა პატარა სახლი, საქონელი, შინაური ფრინველი, მათი მოვლა უყვარს,  ჩვენ კი ჯერ კიდევ ამ ბაღის დანგრეულ შენობაში ვართ და  არ ვიცით რა გველოდება, ნორმალური პასუხი ვერავისგან მივიღეთ.“

საქართველოს, ისევე როგორც ნებისმიერ ქვეყანას უნდა ყავდეს ჯარი , რომელსაც შეუძლია ქვეყნის უსაფრთხოების დაცვა, მაგრამ ის ფაქტი რომ ფაქტიურად ძალიან ძნელია იპოვო ოჯახი, რომლის სრუწლოვანი მამაკაცებიდან ერთი მაინც არ იყოს ჯარში, ეს უკვე არ შეიძლება ნორმად ჩაითვალოს.

ის , რომ ქართველი ახალგაზრდების საკამოდ დიდი ნაწილი კონრაქტით მსახურობს ჯარში  დასაქმების  სხვა შესაძლებლობების სიმცირით და გარკვეულ წილად იმითაც არის განპირობებული, რომ საზოგადოება ენდობა ქართულ  ჯარს  და  იქ  მსახური ავტორიტეტულად მიიჩნევა.

ჯარისკაცების უმრავლესობის ასაკი 20–დან 25 წლამდე მერყეობს,  ეს ის ასაკია რა ასაკშიც   საქართველოში   სტატისტიკურად მამაკაცების უმრავლესობა ოჯახს  ქმნის და მათ შორის ჯარისკაცებიც,  თუმცა  ქეთის მაგალითზე კარგად ჩანს რომ ასეთი ოჯახები მთელი რიგი პრობლემების წინაშე დგანან. ქეთის მდგომარეობაში დღეს საქართველოში ბევრი ქალია.

ხატია ძაძუა

 

 

პოეზიის საღამო Palm Beach-ში

პოეზიის საღამო “Palm Beach”–ში

28  ოქტომბერს  ანაკლიაში  სასტუმრო  „Palm Beach“– ში  გაიმართა პოეზიის საღამო, რომლის ორგანიზატორი  ფონდი  „ნეფას“ ახალგაზრდული ჯგუფის მოხალისეები იყვნენ.

ღონისძიებას ესწრებოდნენ  ფონდი „ეგრისის“ მოხალისეები და კახათის წარმომადგენლები. კახათიდან წარმოდგენილი იყო სალომე გეთიას და სერგო გუგუჩიას ნახატები, ხოლო  მალვინა ჭანტურიამ  ნამდვილად გაგვაოცა თავისი არაჩვეულებრივი პოეზიით და კითხვის მანერით.

ახალგაზრდებმა წაიკითხეს  გვანცა ლუკავას, სალომე ქვარაიას, მარიამ გიგინეიშვილის, ანა აბულაძის ლექსები.   დიდი მოწონება დაიმსახურა  ანაკლიელი ახალგაზრდა მხატვრების ლეონტი ქვარაიას და ლუკა ყორშიას ნახატებმა, ისევე როგორც მათმა თვითმყოფადმა პოეზიამ.

ეს ახლაგაზრდული ჯგუფები ფილანტროპიის პროექტის ფარგლებში ჩამოყალიბდნენ. ღონისძების ერთ–ერთი მონაწილის ანა აბულაძის თქმით: „ ჩვენ დღეს ყველა ერთმა სიტყვამ გაგვაერთიანა და ეს სიტყვაა „ფილანტროპია“– ადამიანის  უანგარო სიყვარული.

საღამომ ძალიან სასიამოვნოდ  ჩაიარა, განსაკუთრებით საინტერესო იყო აზრთა გაცვლა თითოეული ახალგაზრდის შემოქმედებასთან დაკავშირებით, როგორც დამსწრეებმა აღნიშნეს ღონისძების დასასრულს, ასეთი საღამოები თითოეული ადამიანისთვის და მითუმეტეს ახალგაზრდებისთვის, მათი განვითარებისთვის აუცილებელია, დაიგეგმა მსგავსი  ღონისძიებები უკვე სხვა თემებში.

ხატია ძაძუა

ქალთა მდგომარეობა საზღვრისპირა სოფელში

სოფელი ტირძნისი მდებარეობს ოკუპირებული ტერიტორიიდან 3კმ დაშორებით. მოსახლეობა შეადგენს 2001 ადამიანს, აქედან 962 ქალია.

ომის შემდეგ სოფელ ტირძნისში გაუარესდა სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობა. ძირითადა ქალები დასაქმებულნი არიან საკუთარ მეურნეობაში. ნაწილს კი უწევთ ოჯახის დატოვება და სამუშაოდ მეზობელ ქვეყნებში წასვლა, უმეტესად თურქეთში და მძიმე სამუშაოს შესრულება დაბალ ანაზღაურებად სამსახურებში. ასეთი ცხოვრების პირობები კი თავისთავად ჯამრთელობისთვის საშიშია. გაჭირვებულ მდგომარეობას ახლავს თან ნერვული სტრესები, რაც წინაპირობაა მთელი რიგი დაავადების წარმოშობისა.ფაქტობრივად ქალებს საკუთარი თავისთვის აღარ სცალიათ და ხშირად დაგვიანებული დაავადებების აღმოჩენა მძიმე შედეგებით მთავრდება. ამასთან ერთად უსახსრობის გამო ისინი ვერ ახერხებენ ექიმთან დროულ კონსულტაციებს, რადგან გამოკვლევები ჯდება ძალიან ძვირი. ქალები, რომლებიც ვერ მოხვდნენ სოციალურად დაუცველთა ბაზაში ვერ სარგებლობენ უფასო სამედიცინო მომსახურებით. აქედან გამომდინარე სიცოცხლის უნარიანობა ძალიან შემცირდა და გადმოიწია 50-დან 60 წლამდე.

ომის შემდეგ პერიოდში იმატა ქალებში საშვილოსნოს და სარძევე ჯირკვლების ონკოლოგიურმა დაავადებებმა. მოსახლეობა ეჭვობს, რომ ომის დროს გამოყენებული იქნა მომწამვლელი ნივთიერებები, რადგან 2008 წლის შემდეგ სტატისტიკურად გაიზარდა დაავადებულების რიცხვი.

2011 წელს ადგილობრივი ქალების მოთხოვნით სოფელში ჩამოვიდა ,,Hellen care“-ბერძნული ფონდი ჰიპოკრატე, რომლებმაც ქალებს ჩაუტარეს საშვილოსნოს და სარძევე ჯირკვლის გამოკვლევები. აღმოჩნდა, რომ ქალების 40% აქვს სარძევე ჯირკვლებში კვანძები. აქედან დადგინდა 4 სიმსივნე, 1 მეოთხე სტადია და ის ქალი მალევე გარდაიცვალა (გამოკვლევამდე მან ამის შესახებ არც იცოდა), 3 ქალბატონს დაუდგინდა მესამე სტადია და მოხდა მკერდის ამპუტაცია. დანარჩენები დღემდე შეძლებისდაგვარად გადიან სპეციალურ მკურნალობას. რომ არა ამ ორგანიზაციის მონდომება ქალების უმრავლესობა ვერც კი მიხვდებოდნენ, რომ ონკოლოგიური დაავადების მატარებლები იყვნენ.

რაიონულ ცენტრებში მსგავსი ტიპის კლინიკები ვერ ახერხებენ მოსახლეობის მიმართვიანობის სრულად დაკმაყოფილებას, ამასთან ერთად ასაკი შეზღუდულია. ქალებს უწევთ საათობით რიგში დოგმა. ხშირია ასევე აღმოჩენილი დაავადების სამკურნალოდ საჭირო მედიკამენტების შეძენის პრობლემა, რადგან წამლები ძალზედ ძვირია, სოფლად მცხოვრები ქალები ფინანსური მდგომარეობიდან გამომდინარე სათანადო მკურნალობას ვერ იტრებან ან ხშირ შემთხვევაში არ მიყავთ ბოლომდე.

ჩემი აზრით უცილებელია მსგავსი გამოკვლევები ჩატარდეს ქალებისთვის პერიოდულად ადგილზე ასაკის შეუზღუდავად და სოციალური სტატუსის გათვალისწინების გარეშე. საჭიროა აგრეთვე ცხოვრების დონიდან გამომდინარე სამკურნალოდ აუცილებელ მედიკამენტებზე შესაბამისი ფასის განსაზღვრა.

მარიამ ბუჩუკური

ქალთა როლი კონფლიქტების მოგვარებაში

კონფლიქტების მოგვარების პროცესში ქალთა რესუსრის გამოყენების პრაქტიკა საქართველოში თითქმის არ არსებობს, ამ უკანასკნელი წლების განმავლობაში მდგომარეობა იცვლება და ეს პირველ რიგში განპირობებულია სახელმწიფო პოლიტიკით, რადგან საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ქალისა და მამაკაცის თანაბარი რეალიზება თანამედროვე, დემოკრატიული სახელმწიფოს მთავარი მახასიათებელი უნდა იყოს. ქალი მმართველების სიმრავლე  სწორედ იმ ქვეყნებში შეინიშნება, სადაც დემოკრატიული ღირებულებებით ცხოვრების გამოცდილება გააჩნიათ. ცნობილია, რომ ქალები  კარგი  ინტუიციით  გამოირჩევიან  და  დიპლომატიურ  სამსახურშიც     პროგრესულ   პოლიტიკას   აწარმოებენ.  პოლიტიკაში  მთავარია  გონება, ხასიათი, სიმტკიცე და წინდახედულება ,  რაც  ქალსა და  მამაკაცს თანაბრად  აქვს.

დღესდღეობით საქართველოს  2 მოუგვარებელი კონფლიქტი აქვს და მოლაპარაკებების პროცესში ქალთა ჩართულობის დონე ძალიან დაბალია.

როგორც ქართულ– აფხაზური მოლაპარაკებების მონაწილე მერი გეგეჭკორი ამბობს: „უნდა უფრო მეტად  ამოქმედდეს სახალხო დიპლომატია სახელმწიფოს მხარდაჭერით, ძმების მკვლელები ხომ შეურიგებიათ და ჩვენც უნდა შევრიგდეთ“.

სახალხო დიპლომატია ამ წლების განმავლობაშიც მუშაობდა, თუმცა ამჯერად მას აქვს სახელმწიფოს მხარდაჭერა,  რადგან  საქართველოს პარლამმენტმა  მიიღო გაეროს  უშიშორების საბჭოს რეზოლუცია 1325–ის  „ქალებზე, მშვიდობასა და  უსაფრთხოებაზე“   სამოქმედო გეგმა   და მისი განხორციელება დაწყებულია.

ეროვნული სამოქმედო გეგმა ითვალსწინებს სახალხო დიპლომატიის პროცესებში ქალთა მონაწილეობის ხელშეწყობას,  ნდობის აღდგენის მიზნით ერთობლივი ეკონომიკური პროექტების განხორციელებას, რაც  ძალიან მნიშვნელოვანია,  რადგან ადამიანური კავშირების აღდგენა არის პირველი  ნაბიჯი  კონფლიქტის  მშვიდობიანი  გზით  მოგვარების  საქმეში.

ცნობილია რომ ქალები ადვილად  პოულობენ  საერთო  ენას  და ერთობლივი ეკონომიკური პროექტების განხორციელება მათ საუშალებას მისცემს გამონახონ მეტი საერთო , ვიდრე კონკრეტული ეკონომიკური საქმიანობაა.

ხატია ძაძუა